Nấm mối là gì?

Sau những ngày mưa, lạnh kéo dài, thời tiết dần ấm lên cũng là lúc ở các bìa rừng, những khu đất cao khắp nơi tại Quảng Nam xuất hiện một loại nấm gọi là nấm Mối.

Người xưa có câu ví von quả thật chưa bao giờ sai “….như nấm mọc sau mưa”

Nấm Mối

Vì sao gọi là Nấm Mối?

Nấm mối mọc hoàn toàn tự nhiên, cho đến nay vẫn chưa thể trồng được. Đặc biệt, loại nấm này chỉ mọc trong khu vực có mối sinh sống.

Loại Mối này làm tổ trong lòng đất khô ráo, cách mặt đất chừng 20-30cm. Tổ Mối thường có đường kính 30cm, mỗi khu vực có ít nhất 10 tổ liên hết với nhau bằng các đường hầm, tạo thành một quần thể tổ Mối.

Mỗi quần thể Mối thường có Mối vua, Mối chúa, Mối thợ và Mối bảo vệ. Riêng Mối chúa sẽ ở khu vực tổ trung tâm, nơi khó tìm và sâu nhất trong hệ thống.

Mùa đông, khi trời mưa lạnh, những con Mối thợ tiết ra một loại men (dân gian gọi là meo) chưa biết rõ mục đích của meo này chính xác để làm gì. Nhưng theo nghiên cứu thì chính thứ men đó đã tạo nên một loại nấm.

Nấm này có thân màu trắng, cao khoảng 4-6cm, thân cây tròn hơi ướt và trơn, tai nấm hình nón chóp hoặc mũ nồi tròn. mặt trong của mũ nấm màu xám nâu, mặt ngoài màu trắng. Nấm màu đất nâu xám nhạt hoặc màu xám trắng lúc còn non. Khi già nấm có màu trắng ngà.

Đó chính là Nấm Mối

Lợi ích của nấm Mối với đời sống

Theo khoa học thì nấm Mối có danh pháp khoa học là Termitomyces albuminosus, thuộc họ Lyophyllaceae. Loài này từng được đặt tên là Collybia albuminosa.

Ngoài vị ngon ngọt tự nhiên và rất riêng mà không thể tìm thấy ở các loại nấm khác, thì trong nấm Mối rất giàu canxi, phốt pho, sắt, protein.

Chính vì vậy nấm Mối có rất nhiều công dụng với sức khoè con người, tiêu biểu như sau:

1/ Bồi bổ sức khỏe,tăng sức đề kháng, chống lão hóa

Nấm mối giúp phát triển chất interferon có khả năng ức chế tối đa sự sinh trưởng của các loại virus. Chất polysaccharide trong nấm có khả năng hoạt hóa miễn dịch cho tế bào trong cơ thể.

2/ Tác dụng hanh nhiệt, nhuận tràng, cải thiện sức khoẻ hệ tiêu hoá.

Chuẩn bị 50g nấm mối tươi, 200g gạo tẻ, 100g gạo nếp, đậu xanh không vỏ 50g, gia vị vừa đủ.

Cách làm: nấm Mối lột bỏ lớp vỏ lụa trên ô, gọt bỏ phần gốc rồi rửa sạch. Xé nấm theo thớ dọc làm 4 hoặc 5 phần. Cho nấm vào xào, nêm gia vị. Gạo tẻ, gạo nếp, đậu xanh vo sạch rang qua, đem nấu cháo, đun lửa lớn tới khi sôi thì cho nhỏ lửa.

Cháo chín, cho nấm đã xào vào đun thêm 5 phút, nêm nếm gia vị vừa đủ. Nên ăn khi cháo còn ấm, ăn trong ngày. Mỗi tuần ăn 2-3 lần.

Nấm Mối có rất nhiều công dụng đối với sức khoẻ.

3/ Giúp ngăn ngừa bệnh sỏi thận, sỏi mật và giảm cholesterol

Nguyên liệu: 80g nấm Mối tươi, 30 lá cách non, 10g lá ngải cứu, 100g bí đỏ hoặc bí đao.

Cách làm: tất cả rửa sạch, nấu với 0,5 lít nước đun còn 250ml. Ăn cả ngày, ăn liền 5-7 ngày.

4/ Hỗ trợ điều trị người bị bệnh cao huyết áp

200g nấm mối, 250g chân giò lợn, 10 quả hồng khô (mứt hồng), 5g mật ong rừng, lá thì là 2g. Đun nhỏ lửa với 400ml nước, sau khi sôi 30 phút ta tắt lửa, cho gia vị và thì là vào. Ăn cả cái và nước trong ngày. Dùng liền 10 ngày.

5/ Giúp ngon miệng, dễ ngủ, tiêu hóa tốt

100g nấm mối, 4 quả chuối hột già còn xanh vỏ, xắt lát mỏng, 30g kim tần thảo, 60g rễ cỏ tranh, 30g bông mã đề. Tất cả cho vào nồi nấu trong 0,5lít nước còn 200ml, chia 4 phần, uống trong ngày. Dùng liền  3 tuần.

6/ Ngoài ra nấm Mối còn có các công dụng như:

• Giải độc gan.
• Chữa thiếu sắt.
• Lao động trí óc biếng ăn, hay mệt mỏi.
• Tăng tiết sữa cho phụ nữ sau sinh.

1. Ngoài các cách chế biến để chữa bệnh, bồi bổ như đã nêu ở trên, tuỳ theo mỗi địa phương mà có các cách chế biến Nấm độc đáo khác nhau.

Ở Quảng Nam thường được dùng để đúc bánh xẻo, nướng, xào, nấu với canh rau Lang…đều rất thơm ngon, khó quên được mùi vị đặc biệt này.

Khi sử dụng Nấm Mối cần lưu ý như thế này:

• Nấm Mối có tính bổ âm, sử dụng kèm với đồ uống lạnh hoặc có tính mát, giải nhiệt rất dễ bị đau bụng.
• Đối với phụ nữ có thai, trẻ nhỏ không nên ăn Nấm Mối mua trôi nổi, hoặc không tin tưởng được, nếu không am hiểu thì rất dễ nhầm với các loại nấm gây hại khác.
• Nên bỏ phần gốc và những bộ phận bị dập của nấm, thường những nơi như vậy rất dễ bị vi khuẩn tấn công.
• Chế biến nấm nếu dùng nhiều gia vị sẽ làm mất mùi vị đặc trưng, có thể dùng dầu thực vật để tăng hương vị của Nấm.
• Nấm Mối khô trước khi chế biến phải ngâm trong nước ấm đến khi nấm nở hết tai. Không nên để tai nấm bung quá vì khi nấu nấm sẽ nhạt và bở.

có rất nhiều cách sử dụng nấm Mối, tốt nhất nên sử dụng nấm Mối lúc chưa nở to như góc trái của hình trên.

Cách hái Nấm mối

• Vòng đời của nấm Mối cũng trải qua nhiều chu kì phát triển.
• Nấm mới mọc nhú gọi là “nấm nứt đất” chưa thu hái được vì còn rất bé.
  Khoảng 2-3 ngày sau, nấm phát triển có hình như cây dù chưa mở.
• Sau đó, tai nấm xòe ngang ra, nở trọn vẹn gọi là nấm tán dù. vào buổi chiều hôm đó, nấm héo úa, hư hoại dần, gọi là nấm tàn.
• Thời điểm thích hợp nhất  để thu hoạch nấm Mối cho chất lượng cũng như là giá trị dinh dưỡng cao là khi nấm bước sang giai đoạn 2 và đầu gian đoạn 3.
• Phải hái Nấm lúc mặt trời chưa lên, vì khi tiếp xúc với ánh nắng nấm Mối sẽ nở to, con mối sẽ chui lên và ăn nấm.
• Ngoài ra trong dân gian còn có các qua niệm mang tính tâm linh rằng người “nhẹ vía” sẽ tìm được rất nhiều. Không dùng kim loaị để hái, Nấm nghe mùi kim loại thì mùa sau sẽ không mọc nữa.

Cách hái nấm Mối

Cách bảo quản Nấm Mối

Có 2 cách bảo quản phổ biến: là khô và tươi

Bảo quản Nấm khô

Nấm sau khi hái, cạo sạch đất, cắt bỏ gốc và phần dập rồi phơi khô, để nơi thoáng mát và sử dụng dần trong thời gian ngắn từ 4-5 ngày trở lại vì Nấm mối khô rất dễ bị mốc.

Bảo quản Nấm tươi

Nấm sau khi hái, cạo sạch đất, cắt bỏ gốc và phần dập sau đó bỏ túi ni lon hút chân không cho vào ngăn mát tủ lạnh để dùng dần chứ không rửa nước. Trước khi dùng ta mới dùng nước rửa.

Đặc biệt lưu ý như sau:

• Thân nấm Mối có một lớp phấn bao phủ, lớp phấn này có cấu trúc như da người để bảo vệ thân Nấm. Nên khi hái Nấm lên, bạn chỉ cần cắt bỏ gốc và phần dập nát, cạo bớt đất, không nên rửa bằng nước, vì nước sẽ làm trôi hết lớp phấn khiến thân Nấm bị ngậm nước, mau hư.

Trên đây là những điều Quangnamfarm.com hiểu biết và tham khảo lại từ cái tài liệu đã được đúc kết qua hàng nhiều năm kinh nghiệm từ bà con địa phương.

Chúc các bạn thưởng thức món Nấm Mối theo cách trọn vẹn nhất nhé!